Όλο και περσότεροι μεσήλικες άνδρες καταφεύγουν στη χρήση αναβολικών στεροειδών προκειμένου να αυξήσουν τη μυϊκή τους μάζα, να ενισχύσουν την επίδοσή τους στα αθλήματα, να βελτιώσουν τα επίπεδα τεστοστερόνης-που έχουν φυσιολογικά μειωθεί λόγω ηλικίας, να καταπολεμήσουν την πρόσληψη βάρους, αλλά και να ανακτήσουν τη σεξουαλική τους ορμή.
Τα αναβολικά στεροειδή είναι ουσίες που υπόσχονται να ενισχύσουν την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων και τη μεταφορά οξυγόνου στους μυς, αυξάνοντας έτσι την αντοχή και τη μυϊκή μάζα. Με λίγα λόγια, πρόκειται για ουσίες που υποστηρίζουν πως προσθέτουν περισσότερη δύναμη, ενέργεια και ζωτικότητα, αλλά στην πραγματικότητα ένας αυξανόμενος όγκος ερευνητικών δεδομένων αποκαλύπτει πως όχι μόνο δεν σταματούν τη διαδικασία της γήρανσης, αλλά τα ενέσιμα στεροειδή μπορεί να επιταχύνουν την έκπτωση των γνωσιακών, σωματικών και σεξουαλικών λειτουργιών.
Πιο συγκεκριμένα, βρέθηκε ότι οι άνδρες που χρησιμοποιούν στεροειδή για να αυξήσουν τη μυϊκή τους μάζα υπέφεραν πιο συχνά από συρρίκνωση των όρχεων, προβλήματα στο πέος, πόνο κατά την ούρηση και αύξηση του μεγέθους των μαστών. Επίσης, σε πιο πρόσφατη μελέτη βρέθηκε ότι η χρήση αναβολικών στεροειδών συνδέεται με απώλεια μνήμης και πιο συγκεκριμένα με τη δυσκολία τόσο να θυμηθεί κάποιος τα μελλοντικά σχέδια όσο και να ανακαλέσει παρελθοντικά γεγονότα.
Η πιο συχνή, ωστόσο, παρενέργεια των στεροειδών σχετίζεται με την τεστοστερόνη. Λαμβάνοντας τις ουσίες αυτές ο άνδρας αυξάνει τα επίπεδα της τεστοστερόνης του πολύ, με αποτέλεσμα να έχει περσότερη ενέργεια, αντοχή και ζωτικότητα. Ωστόσο, όταν σταματάει τη λήψη, η πτώση της τεστοστερόνης θα είναι δραματική και είναι πολύ πιθανό ο άνδρας να αργήσει πολύ ή και να μην καταφέρει ποτέ να ανακάμψει. Η απότομη αύξηση στα επίπεδα της τεστοστερόνης καθιστά τους όρχεις περιττούς και οδηγεί στη συρρίκνωσή τους. Μια μελέτη του 2014 έδειξε ότι οι αθλητές του bodybuilding που λάμβαναν στεροειδή είχαν όρχεις τόσο μικρούς, που συγκρίνονταν με αυτούς αγοριών στην προεφηβεία.
Οι ειδικοί εξηγούν πως ο εγκέφαλος προσπαθεί να πετύχει μια ισορροπία στα επίπεδα της τεστοστερόνης διακόπτοντας την παραγωγή της από τους όρχεις. Κάτ’ επέκταση, ως παρενέργεια της ατροφίας των όρχεων έχει σημειωθεί και η σεξουαλική δυσλειτουργία, ενώ παράλληλα η παραγωγή του υγιούς σπέρματος έχει βρεθεί ότι καταστέλλεται όταν οι όρχεις υπολειτουργούν. Παράλληλα, το ανδρικό σώμα μετατρέπει μεγάλες ποσότητες τεστοστερόνης σε οιστρογόνα. Αυτό μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να οδηγήσει σε γυναικομαστία.
Τέλος, η χρήση αναβολικών στεροειδών οδηγεί σε συμπεριφορικά ζητήματα. Συχνά τα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης που προκαλούν έχουν ως αποτέλεσμα μια δύσκολα διαχειρίσιμη ευερεθιστότητα, η οποία ενδέχεται να επηρεάσει σε γενικές γραμμές τη διάθεση και την ψυχική υγεία. Επίσης, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η κοινή χρήση συρίγγων κατά την ενέσιμη λήψη στεροειδών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV.
Πέρα από τους παραπάνω κινδύνους οι άνδρες θα πρέπει να συνυπολογίσουν ότι η αγορά των αναβολικών στεροειδών είναι παράνομη και δεν υπόκειται σε ελέγχους, με αποτέλεσμα να μην μπορεί κάποιος να είναι σίγουρος για το τι βάζει μέσα στον οργανισμό του. Οι ειδικοί, λοιπόν, κρούουν τον κώδωνα του κίνδυνου επισημαίνοντας πως οι ουσίες που λαμβάνουν πολλοί μεσήλικες για να παραμείνουν νέοι μπορεί να έχουν πολύ δυσάρεστα αποτελέσματα και να οδηγήσουν ακόμα και σε έναν πρόωρο θάνατο.
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr