Μια queer ανάγνωση ενός εξαιρετικά μελαγχολικού χριστουγεννιάτικου άσματος
Πριν δύο χρόνια, ανήμερα τα Χριστούγεννα, όσοι ανήκουμε στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα χάσαμε ένα από τα πιο άφοβα και ειλικρινή εμβλήματά μας όταν πέθανε ο Τζορτζ Μάικλ στα 53 του. Ένα χρόνο μετά, τα περσινά Χριστούγεννα, είχε ήδη ξεκινήσει η καμπάνια για να γίνει νούμερο 1 τέτοιες μέρες στο Ηνωμένο Βασίλειο το “Last Christmas”. Τελικά σκάλωσε στο νούμερο 2.
Ο Μάικλ βρισκόταν ακόμα «κρυμμένος στην ντουλάπα» όταν ηχογραφήθηκε το τραγούδι και γυρίστηκε το βίντεο. Θα περνούσαν 14 ακόμα χρόνια μέχρι να δηλώσει δημόσια ότι είναι γκέι το 1998. Στο βίντεο τον βλέπουμε να μαραζώνει για μια γυναίκα που «έδωσε» αλλού την καρδιά του χριστουγεννιάτικα. Οι στίχοι όμως είναι σαφώς πιο αμφιλεγόμενοι καθώς κάνουν λόγο για έναν ανεκπλήρωτο έρωτα που διάλεξε άλλον άντρα χωρίς να καθορίζει το φύλο του πρώτου.
Το “Last Christmas” είναι ασυνήθιστο με την έννοια ότι είναι εξαιρετικά μελαγχολικό χριστουγεννιάτικο τραγούδι και δεδομένου του πλαισίου στο οποίο γράφτηκε – με τον Μάικλ να κρατά κρυφή την σεξουαλικότητά του από το κοινό – είναι δύσκολο να μην εξισώσει κανείς την «μυστική» του ταυτότητα με τους στίχους απόρριψης του τραγουδιού. Πολλά χρόνια αργότερα, το 2007, ο Τζορτζ Μάικλ, θα περιέγραφε σε μια συνέντευξή του ως έναν διαρκή «εφιάλτη» τα χρόνια που ήταν αναγκασμένος να κρατά τη σεξουαλικότητά του μυστική.
Είχε παραδεχτεί επίσης ότι υπέφερε από βαριά κατάθλιψη όταν έχασε τον σύντροφό του Ανσέλμο Φελέπα από AIDS το 1993 και δεν μπορούσε να το συζητήσει δημόσια.
Παρότι έχει εξελιχθεί σε ένα λαμπερό, camp θέαμα, η παραδοσιακή ετεροκανονικότητα των Χριστουγέννων συχνά δημιουργεί ένα δύσκολο και καταπιεστικό πλαίσιο για τους ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπους.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτή η βαθιά στενοχώρια βρίσκεται στην ουσία του τραγουδιού: το να μη σου φαίνεται τίποτα ικανοποιητικό. Παρότι έχει εξελιχθεί σε ένα λαμπερό, camp θέαμα, η παραδοσιακή ετεροκανονικότητα των Χριστουγέννων συχνά δημιουργεί ένα δύσκολο και καταπιεστικό πλαίσιο για τους ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπους.
Πολλοί από εμάς επιστρέφουμε σε μέρη που δεν επισκεπτόμαστε συχνά και βρισκόμαστε αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουμε αναμνήσεις και σχέσεις από την παιδική ηλικία, που δεν είναι όλες ρόδινες. Υπάρχουν ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που ξαναμπαίνουν «στην ντουλάπα» κατά τη διάρκεια των γιορτών, ειδικά ενώπιον μεγαλύτερων συγγενών, γεγονός που οδηγεί σε μια σειρά από αμήχανες επικοινωνίες. Αν νοιώθει κανείς ότι δεν ταιριάζει ή δεν έχει βρεθεί ο ιδανικός συμβιβασμός για να ταιριάξει έστω και προσωρινά με ανθρώπους με τους οποίους μεγάλωσε μαζί, οι γιορτές μπορούν να γίνουν μια λιτανεία δυσάρεστων υπενθυμίσεων.
Ακόμα και σήμερα, μετά από δεκαετίες αγώνων για τη θέση μας στο τραπέζι, πολλοί από μας νοιώθουν ντροπή ή αμηχανία όταν επιχειρούμε να ελιχθούμε σε τέτοια περιβάλλοντα. Δεν έχω φυσικά την απαίτηση να συμμεριστούν όλοι αυτή την queer ερμηνεία του τραγουδιού. Πάντως, λίγο πριν πεθάνει ο Τζορτζ Μάικλ, είχε συμμετάσχει στην δημιουργία ενός σεναρίου της Έμα Τόμσον και της Μπριόνι Κίμινγκς με βάση το “Last Christmas” με την προοπτική να γίνει ταινία. Σύμφωνα με τους σεναριογράφους, το σενάριο περιλάμβανε το είδος των “queer politics” με τα οποία επιθυμούσε να ταυτιστεί ο αδικοχαμένος ερμηνευτής. Ακόμα και μετά το θάνατό του όμως, το “Last Christmas” είναι το δώρο που συνεχίζει να προσφέρει.
Όταν τραγουδά “A face on a lover with a fire in his heart, A man under cover but you tore me apart” [το πρόσωπο ενός εραστή με φωτιά στην καρδιά, ένας άντρας ‘κρυμμένος’ αλλά εσύ με διέλυσες], προσφέρει μια ματιά σε μια αφήγηση που πολλοί από εμάς μπορούμε να κατανοήσουμε και να εκτιμήσουμε.
Το “Last Christmas” μου λέει ότι είναι ΟΚ αν τα Χριστούγεννα δεν είναι τέλεια, αλλά επίσης το να δίνεις την καρδιά σου σε «κάποιον σπέσιαλ» προϋποθέτει την πεποίθηση ότι είσαι άξιος ενός μεγάλου έρωτα. Για πολύ κόσμο, αλλά ειδικά για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα τα Χριστούγεννα, αυτό μοιάζει με καίριο και διαχρονικό μήνυμα.
Απόσπασμα από το άρθρο “How George Michael’s “Last Christmas” captures the loneliness of living in the closet” του Louis Staples που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό New Statesman
Πηγή: www.lifo.gr