Συγκλονισμένη η κοινή γνώμη παρακολουθεί τις δραματικές εξελίξεις με τον εντοπισμό πτωμάτων στο φρεάτιο του μεταλλείου του Μιτσερού.
Ενώ η Αστυνομία έψαχνε για το πτώμα της εξάχρονης Sierra, κόρης της Marry Rose που εντοπίστηκε στο φρεάτιο την περασμένη Κυριακή, βρέθηκε μπροστά σε ένα τρίτο πτώμα, το οποίο, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, ανήκει σε άλλη γυναίκα, ενώ σε δηλώσεις του ο υπεύθυνος του ΤΑΕ Λευκωσίας Νεόφυτος Σιάηλος, δεν απέκλεισε στο φρεάτιο, να υπάρχουν και άλλα πτώματα.
Και κάπως έτσι η μικρή κυπριακή κοινωνία βρίσκεται μπροστά σε μια πρωτοφανή υπόθεση, με τουλάχιστον τρία πτώματα και χωρίς να αποκλείεται, μέχρι στιγμής, από την Αστυνομία και ο εντοπισμός κι άλλων.
Υπενθυμίζεται πως για τον θάνατο της 38χρονης Marry Rose η Αστυνομία συνέλαβε έναν 35χρονο, που σύμφωνα με πληροφορίες, έσπασε στην ανάκριση και παραδέχθηκε τη διάπραξη του φόνου της, ενώ έδωσε και κάποιους ισχυρισμούς για το πού βρίσκεται το πτώμα του εξάχρονου παιδιού.
Το γεγονός ότι και το δεύτερο θύμα που ανασύρθηκε από το φρεάτιο ήταν γυμνό, σε κατάσταση σαπωνοποίησης και δεμένο, ενδεχομένως να απαντά στο ερώτημα αν τα αποτρόπαια εγκλήματα συνδέονται και είναι έργο του ίδιου δράστη.
Πως λειτουργεί όμως ένας serial killer, με ποιον τρόπο σκέφτεται και τι είναι αυτό που οπλίζει το χέρι του για να προβαίνει σε τέτοιες αποτρόπαιες πράξεις;
Serial killers
Και μόνο η ονομασία προκαλεί τρόμο και φέρνει στο νου άγριες εικόνες που παραπέμπουν σε ταινίες θρίλερ. Πέρα όμως από τη μυθοπλασία, ποιο είναι στην πραγματικότητα το προφίλ των serial killers όπως απεικονίζεται στην εγκληματολογική έρευνα; Ποια είναι τα κίνητρα εγκληματικής δράσης που ωθούν τη συγκεκριμένη τυπολογία δολοφόνων στη διάπραξη πολλαπλών και διαδοχικών φόνων;
Serial killers και ελληνική απόδοση του όρου
Ο serial killer στην ελληνική γλώσσα αποδίδεται συνήθως ως «κατά συρροή δολοφόνος». Αυτός είναι και ο όρος που χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο στο αστυνομικό ρεπορτάζ.
Ο αγγλικός όρος «serial killer» χρησιμοποιείται ευρέως στην ελληνική πραγματικότητα και την εγκληματολογική έρευνα, χωρίς να μεταφράζεται.
Serial killers Vs mass murderers
Η εγκληματολογική έρευνα διακρίνει ανάμεσα σε δύο μεγάλες κατηγορίες εγκληματιών που διαπράττουν πολλαπλές δολοφονίες: τους serial killers και τους mass murderers.
Ο serial killer κατά κανόνα δολοφονεί τρία ή περισσότερα άτομα, αλλά το κάθε άτομο δολοφονείται σε διαφορετική περίσταση. Αυτή αποτελεί μια πρώτη διαφοροποίηση σε σχέση με τους μαζικούς δολοφόνους/mass murderers, οι οποίοι δολοφονούν τέσσερεις ή περισσότερους ανθρώπους σε μια τοποθεσία κατά την διάρκεια μιας χρονικής περιόδου, είτε πρόκειται για λίγα λεπτά, είτε για την περίοδο κάποιων ημερών.
Μία άλλη σημαντική διαφορά είναι ότι οι serial killers, συνήθως, επιλέγουν τα θύματά τους και σχεδιάζουν προσεκτικά τους φόνους. Τέλος, μια ακόμα διαφορά είναι ότι μεταξύ των φόνων, διανύουν και κάποιες περιόδους όπου δεν διαπράττουν εγκλήματα. Πρόκειται για την «cooling-off» περίοδο, όπως αποκαλείται από τους εγκληματολόγους.
Έχουμε, επίσης, περιπτώσεις serial killers που κάνουν ακόμα και ταξίδια για να εντοπίσουν τα θύματά τους, όπως ο διαβόητος Ted Bundy, αλλά αυτό δεν συμβαίνει αναγκαστικά, καθώς πολλοί serial killers έχουν διαπράξει τα εγκλήματά τους στην ίδια γεωγραφική τοποθεσία.
Αν και στην Κύπρο στο παρελθόν δεν μας έχουν απασχολήσει πολλές υποθέσεις serial killers και massive killers, όπως σε άλλες χώρες, κυρίως στις Η.Π.Α. και, αναμφίβολα, όχι σε τέτοιο σημείο που να μιλάμε για φαινόμενο με επικίνδυνες διαστάσεις. Χωρίς, βέβαια, αυτό να σημαίνει ότι δεν αντιμετωπίσαμε εγκληματικές ενέργειες, κατ’ εξακολούθηση, οι οποίες συγκλόνισαν την κοινή γνώμη και απασχόλησαν τον Τύπο.
Serial killers: Κίνητρα εγκληματικής δράσης
Σύμφωνα με μελέτες, τα βασικά κίνητρα δράσης τους είναι τρία και συνοψίζονται στα ακόλουθα σημεία:
Φόβος της απόρριψης, τον οποίο βιώνουν πάρα πολύ έντονα.
Η ανάγκη τους για εξουσία.
Η επιθυμία τους να «βελτιώσουν» και «τελειοποιήσουν» τον κόσμο γύρω τους, βάσει της δικής τους διαστρεβλωμένης ηθικής.
Ειδικότερα, ο serial killer τρομοκρατείται στη σκέψη ότι θα τον εγκαταλείψουν, θα τον εξευτελίσουν ή θα τον εκθέσουν. Μάλιστα, πολλοί δολοφόνοι επιτίθενται σεξουαλικά στα θύματά τους και συχνά ακόμα και στο άψυχο σώμα. Με αυτό τον τρόπο εκμηδενίζουν την πιθανότητα να τους απορρίψουν.
Είναι, επίσης, αξιοσημείωτο το ότι απολαμβάνουν να επιμηκύνουν τον πόνο των θυμάτων τους, καθώς το στοιχείο αυτό τους δίνει την αίσθηση της κυριαρχίας πάνω στο θύμα. Αυτό αποτελεί το δεύτερο κίνητρο δράσης τους, την ανάγκη τους να εξουσιάζουν τη μοίρα των άλλων ανθρώπων και να αισθάνονται πιο δυνατοί από τα θύματά τους. Το γεγονός που τους δίνει χαρά είναι το ότι αισθάνονται πώς είναι στο δικό τους χέρι να αποφασίσουν το πώς και το πότε θα πεθάνουν τα θύματά τους.
Όσον αφορά τέλος το τρίτο κίνητρο δράσης τους, συχνά, οι serial killers αντιμετωπίζουν μια κατηγορία ανθρώπων, όπως τους μετανάστες, τις γυναίκες ή τις ιερόδουλες, σαν «ακάθαρτους»/ «βρόμικους» σύμφωνα με την δική τους διαστρεβλωμένη ηθική. Έτσι, πιστεύουν ότι με τη δολοφονία τους, θα «καθαρίσουν» τον κόσμο από το κακό και κατά συνέπεια, ο κόσμος θα γίνει καλύτερος. Δυστυχώς, αυτό έχει αποτελέσει ισχυρό κίνητρο εγκληματικής δράσης για διάπραξη στυγερών δολοφονιών στη χώρα μας και πιστεύω ότι πρέπει να δοθεί και από τον δημοσιογραφικό κόσμο μεγάλη έμφαση σε αυτό το σημείο, ώστε να καταπολεμηθούν οι κάθε είδους ιδεοληψίες, στο πλαίσιο της πρόληψης της εγκληματικότητας και κυρίως της «ακραίας» εγκληματικής δράσης.
Προφίλ των serial killers
Το ψυχο-εγκληματικό προφίλ των serial killers, σύμφωνα με έρευνες, απεικονίζεται ως εξής: πρόκειται, συχνά, για έξυπνα άτομα που καταφέρνουν να κρύψουν καλά τα πραγματικά τους συναισθήματα και τις προθέσεις τους. Παρά το «κοφτερό» μυαλό που διαθέτουν, ως μαθητές έχουν πολύ χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο, αργότερα συναντούν μεγάλη δυσκολία να βρουν δουλειά και, συχνά, καταλήγουν να είναι ανειδίκευτοι εργάτες. Προέρχονται από οικογένειες που αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα. Κατά κανόνα, πρόκειται για άτομα που σε πολύ μικρή ηλικία έχουν εγκαταλειφθεί από τον πατέρα τους και μεγαλώνουν σε διαλυμένες οικογένειες, με μια κυριαρχική μητέρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, πολλές φορές να εκδηλώνουν μίσος και γενικά συναισθήματα απέχθειας προς όλο το γυναικείο φύλο, ως αντίδραση στην δική τους κυριαρχική μητέρα.
Στις οικογένειές των serial killers, έχει παρατηρηθεί, ότι καταγράφονται περιστατικά ψυχιατρικών προβλημάτων, αλκοολισμού και εγκληματικής συμπεριφοράς. Στην παιδική τους ηλικία μπορεί να έχουν υποστεί κακοποίηση, ψυχολογική, σωματική ή συχνότερα σεξουαλική. Ακόμα μπορεί να έχουν εκδηλώσει ψυχιατρικά προβλήματα και να έχουν περάσει κάποιο χρονικό διάστημα σε ίδρυμα. Ενδέχεται, στην εφηβική τους ηλικία, να έχουν εκδηλώσει αυτοκτονικές τάσεις, εξαιτίας της κοινωνικής τους απομόνωσης –απόρροια όλων των παραπάνω προβλημάτων- και του γενικευμένου μίσους τους για τον κόσμο ακόμα και για τους ίδιους τους εαυτούς.
Οι περισσότεροι serial killers αντιμετωπίζουν τα θύματά τους σαν αντικείμενα και όχι σαν ανθρώπους και εμφανίζουν μια ψυχική απάθεια για τον πόνο του άλλου. Επίσης, κατορθώνουν να είναι πειστικοί και να ασκούν γοητεία στα θύματά τους. Ωστόσο, η πειθώ όσο και η γοητεία τους είναι απλώς μια «μάσκα», ένα προκάλυμμα για να παγιδεύσουν τα θύματά τους. Τέλος, καταφέρνουν σαν χαμαιλέοντες να κρύψουν καλά τα συναισθήματα και τις προθέσεις τους από τα υποψήφια θύματά τους και τον περίγυρό τους.