Δεν ήταν αφύσικος θάνατος. Ήταν ένα έγκλημα διαρκείας. Ένα έγκλημα που διήρκεσε όσο η σύντομη ζωή ενός παιδιού. Ο 15χρονος, δεν ήταν ένας αριθμός, μια ηλικία, ένα παιδί χωρίς όνομα. Στυλιανό τον έλεγαν και το όνομα του δυστυχώς το ήξεραν καλά αυτοί που μπορούσαν και όφειλαν να τον σώσουν. Τώρα ζητούν ευλαβική προσήλωση στη δεοντολογία, από τον φόβο πως θα πρέπει να λογοδοτήσουν. Γνώριζαν οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας (ΥΚΕ), γνώριζε η Αστυνομία, γνώριζε το σχολείο, γνώριζαν οι γείτονες… γνώριζαν οι πάντες. Μόνο δυο – τρεις άνθρωποι προσπάθησαν να αλλάξουν τη μοίρα αυτού του παιδιού, αλλά έπεσαν σε τοίχους. Στους ίδιους τοίχους που σήμερα ακολουθούν την επαναλαμβανόμενη και αλάνθαστη μέθοδο συγκάλυψης. «Βουλώστε το όλοι γιατί γίνεται έρευνα». Ο «Π» δεν σκοπεύει να συμμορφωθεί. Το οφείλουμε στον Στυλιανό, ο οποίος δεν μπόρεσε να ξυπνήσει κανέναν, ούτε καν με τον θάνατό του.
Μια μαχαιριά
Στις ατέλειωτες ώρες της φυλακής του, στη φάρμα που τον υποχρέωνε να πηγαίνει ο πατέρας του, ο Στυλιανός απέκτησε έναν μοναδικό φίλο. Ένα μικρό αρνί. Το ξεχώριζε από όλα τα άλλα. Το κρατούσε αγκαλιά και ένιωθε πως υπάρχει κάποιος που μπορεί να τον ζεστάνει όταν το κρύο διαπερνούσε τα κόκκαλά του. Περισσότερο να ζεστάνει την παγωμένη παιδική ψυχή του, Αυτό το αρνί το είδε να σπαρταράει μπροστά στα μάτια του προσπαθώντας να ξεφύγει από το κοφτερό μαχαίρι που χάραζε το λαιμό του. Ο πατέρας, για να τιμωρήσει τον Στυλιανό, θέλησε να του στερήσει ό,τι αγαπούσε. Έσφαξε μπροστά του τον «φίλο» του. Ο Στυλιανός έπνιξε τα δάκρυά του και ξέσπασε την άλλη μέρα στο σχολείο. Δεν άφησε τίποτα όρθιο. Η εύκολη απάντηση; «Προβληματικός, απροσάρμοστος, βίαιος…». Την ιστορία με το αρνί την είπε και στη συνοδό και στη δασκάλα της λογοθεραπείας και σε δυο – τρεις ανθρώπους που είχε αρχίσει να εμπιστεύεται.
Θα τον σκοτώσω
Ο «Π» μίλησε με ανθρώπους που είχαν καθημερινή επαφή με τον Στυλιανό. Άνθρωποι οι οποίοι σήμερα ξέρουν πως αυτό το παιδί δεν πέθανε. Δραπέτευσε από μια ζωή που έμοιαζε φυλακή. Συχνά έλεγε για τον πατέρα του: «Θα τον σκοτώσω ή θα αυτοκτονήσω». Προτίμησε να μην τον σκοτώσει, δεν ήταν τέτοιο παιδί. Η κακομεταχείριση την οποία υπέμενε, ήταν γνωστή. Την γνώριζαν οι ΥΚΕ που δήθεν «παρακολουθούσαν» την οικογένεια. Την ήξερε η Αστυνομία, καθώς η μητέρα είχε προβεί σε καταγγελίες για ξυλοδαρμό. Την ήξεραν οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας, την ήξερε το σχολείο και το Υπουργείο Παιδείας, την ήξερε η κοινότητα. Όλοι θεατές, μέχρι που ο Στυλιανός αποφάσισε να τους «απαλλάξει» από την παρουσία του.
Με μια σύριγγα
Στη ζωή του δεκαπεντάχρονου δεν υπήρχε ούτε μια ακτίδα φωτός. Μάταια αναζητούσε κατανόηση στη μητέρα, η οποία φαίνεται πως αντιμετώπιζε τα δικά της προβλήματα. Θύμα και αυτή, με ακόμα δύο ανήλικα παιδιά. Ο Στυλιανός έλεγε στους ανθρώπους που εμπιστευόταν ότι ένιωθε ντροπή για τη μητέρα του. Ήταν περήφανο παιδί. Δεν του άρεσε που ζητούσε βοήθεια από γείτονες και συγχωριανούς είτε για φαγητό είτε για ρούχα είτε για άλλα μικροπράγματα που είχαν ανάγκη τα παιδιά. Όταν μια μέρα η μητέρα πήγε με το αγροτικό αυτοκίνητο στο σχολείο, ο Στυλιανός έκανε τους πάντες να παγώσουν. Πήρε μία από τις σύριγγες που χρησιμοποιούσαν στη φάρμα για τα ζώα και απειλούσε να καρφώσει τη μητέρα του. Δεν το έκανε, αλλά και δεν μετάνιωσε για την απόσταση που είχε δημιουργηθεί με τους γονείς του.
Η κάθε μέρα του ήταν μια μέρα αγώνα για να ζήσει σαν τους συμμαθητές του. Το πάλεψε, το διεκδίκησε, μάτωσε αλλά δεν τα κατάφερε. Μπροστά του πάντα υπήρχε ένα βουνό βίας και αδιαφορίας. Τελικά είχε ένα «αφύσικο» τέλος. Ένα τέλος, για το οποίο κανείς δεν θέλησε να αναλάβει την ευθύνη, η οποία πέφτει ως βαριά σκιά σε ώμους που δεν θέλησαν να τη σηκώσουν.
Συγκάτοικοι με ποντίκια
Ο Στυλιανός και τα δυο μικρότερα αδέλφια του, ένα κοριτσάκι 10 και αγοράκι 8 χρονών, ζούσαν σε συνθήκες που θα έπρεπε να είχαν σημάνει συναγερμό στις αρμόδιες υπηρεσίες. «Το βράδυ δεν μπορώ να κοιμηθώ όταν είμαι στο σπίτι γιατί ακούω τα ποντίκια παντού», έλεγε σε μια από τις γυναίκες που για αρκετά χρόνια ήταν δίπλα του και τον στήριζε. Το φαγητό έμενε κάποιες φορές μέσα στις κατσαρόλες για μέρες μέχρι που μούχλιαζε. Ο Στυλιανός δεν αστειευόταν: «Έχω ετοιμάσει την τσάντα μου και θα φύγω από το σπίτι». Μια – δυο φορές το έκανε. Έφυγε, αλλά δεν ξέφυγε. Μάλιστα, σε μια περίπτωση κινητοποιήθηκε και η Αστυνομία και τον έψαχναν παντού. Τον βρήκαν κουλουριασμένο σε μια γωνιά στο γήπεδο του χωριού και τον ξαναπήγαν στη φυλακή του… στο σπίτι του.
Να φύγετε
Οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας έχοντας γνώση των άθλιων συνθηκών στις οποίες ζούσε η οικογένεια, είχε εισηγηθεί την μετακίνησή της σε άλλο σπίτι, το οποίο θα πλήρωνε (τουλάχιστον ένα μέρος) το κράτος. Ο πατέρας αρνήθηκε και μάλιστα έντονα. Ξεκαθάρισε πως δεν πρόκειται να πάει πουθενά. Μπροστά στην άρνηση του, οι ΥΚΕ, αντί να αναλάβουν δράση και να μετακινήσουν τα παιδιά σε ασφαλές και υγιεινό περιβάλλον συγκατένευσαν και έκλεισαν το θέμα. Θα μπορούσαν να πάρουν τα παιδιά, αλλά ούτε και αυτό έκαναν.
Καθηκόντως, το κράτος έστελνε μια κοινωνική λειτουργό για να ελέγχει τις συνθήκες στην οικογένεια. Αυτές οι επισκέψεις δεν άρεσαν στον πατέρα του Στυλιανού, ο οποίος σε μια περίπτωση είπε ότι αν ξαναδεί την κοινωνική λειτουργό στο σπίτι του θα πάρει το όπλο του… Προκύπτει ακόμα ένα ερώτημα. Αν κατέχει όπλο το κατέχει νόμιμα και, αν ναι, ποιος τον αξιολόγησε για να εγκρίνει σχετική άδεια κατοχής όπλου;
Ανεξάρτητη έρευνα για όλους θα ζητήσει αύριο η Ζέτα
Ποιος να ερευνήσει ποιον σε αυτό το έγκλημα; Το Υπουργείο Εργασίας τον εαυτό του (Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας); Το Υπουργείο Υγείας τις υπηρεσίες του (Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας); Το Υπουργείο Δικαιοσύνης την Αστυνομία; Το Υπουργείο Παιδείας το σχολείο; Και πόσο ψηλά φτάνουν οι ευθύνες; Το ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα έγκλημα φαίνεται να το αντιλήφθηκε η υπουργός Εργασίας Ζέτα Αιμιλιανίδου, για αυτό θα πάει αύριο με πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Θα ζητήσει τη διεξαγωγή ανεξάρτητης έρευνας από το γραφείο της επιτρόπου Διοικήσεως, για να διαπιστωθεί η ύπαρξη ή όχι διοικητικών, πειθαρχικών ή και ποινικών ευθυνών. Παράλληλα θα πρέπει να καταδειχθεί και ποιοι έχουν αυτές τις ευθύνες. Αναλόγως των αποτελεσμάτων της έρευνας, αν προκύψουν ποινικές ευθύνες τότε θα κληθεί ο γενικός εισαγγελέας να τις κατανείμει. Για διοικητικές και πειθαρχικές ευθύνες τον λόγο θα έχουν τα αρμόδια κυβερνητικά όργανα και υπηρεσίες.
Ασφαλή τα παιδιά
Τα δύο αδέλφια του Στυλιανού έχουν απομακρυνθεί από την οικογένεια και έχουν τεθεί υπό την προστασία του κράτους. Υπό την προστασία του ίδιου κράτους και των ίδιων υπηρεσιών που έδειξαν τουλάχιστον αδιαφορία στην περίπτωση του 15χρονου. Την ίδια αδιαφορία που είχαν δείξει και στην περίπτωση της Έλενας Φραντζή ή της 40χρονης γυναίκας από τη Ρουμανία που βρέθηκε νεκρή σε μια τρώγλη με ένα πεντάχρονο παιδί ανάμεσα στα σκουπίδια. Και δεν ήταν οι μοναδικές περιπτώσεις που έγιναν γνωστές, υπήρξαν και άλλες και πολύ περισσότερες που δεν είδαν ποτέ το φως της δημοσιότητας.
Κάθε φορά υπήρχε η ελπίδα πως το απόστημα της κρατικής αδιαφορίας, της δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας και της κοινωνικής αναλγησίας θα σπάσει. Ελπίδα μέχρι την επόμενη φορά που η κοινωνία βρισκόταν μπροστά σε ένα καινούργιο φαινόμενο.
Το γραφείο της επιτρόπου Διοικήσεως, που αναλαμβάνει την έρευνα, αναλαμβάνει και μια τεράστια ευθύνη. Να πει τα πράγματα χωρίς «ναι μεν αλλά». Καμία υπηρεσία δεν είναι απρόσωπη. Πίσω από κάθε ενέργεια ή αμέλεια υπάρχουν άνθρωποι με ονοματεπώνυμο.