Κορωνοϊός: Οι άνδρες εμφανίζονται να είναι πιο ευάλωτοι απέναντι στον ιό, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες – Ο ρόλος των οιστρογόνων και του καπνίσματος – Τι λέει ο καθηγητής κ. Σωτήρης Τσιόδρας και τι δείχνουν πειράματα που έχουν γίνει
Στους 821 ανέρχονται πλέον οι συμπολίτες μας που νοσούν από τον ιό SARS-CoV-2, σύμφωνα με τα τελευταία επιδημιολογικά στοιχεία. Στη λίστα των θυμάτων προστέθηκαν χθες Κυριακή δύο ακόμα άτομα, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό στους 22. Πρόκειται για 18 άνδρες και 4 γυναίκες.
Ο νέος κορωνοϊός δείχνει μια σαφή «προτίμηση» στον ανδρικό πληθυσμό της χώρας, αλλά και παγκοσμίως, καθώς όπως διευκρίνισε ο εκπρόσωπος του υπουργείο Υγείας για την επιδημία, καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας, η πλειοψηφία των θανόντων είναι άνδρες ενώ και το 60% των 134 νοσηλευομένων είναι άνδρες. Φαίνεται, λοιπόν, ότι παρά το γεγονός ότι τα πρώτα καταγεγραμμένα κρούσματα της νόσου COVID-19 στην Ελλάδα αφορούσαν σε γυναίκες, πράγματι ο ιός μολύνει αναλογικά περισσότερους άνδρες.
«Έχουμε τα δεδομένα από τρεις μεγάλες επιδημίες, της Κίνας, της Ιταλίας και της Νότιας Κορέας. Όντως αυτό φαίνεται ότι συμβαίνει. Οι άνδρες προσβάλλονται περισσότερο από το νέο ιό από τις γυναίκες. Τα σοβαρά περιστατικά είναι περισσότερα σε άνδρες από τις γυναίκες και οι θάνατοι είναι περισσότεροι στους άνδρες από τις γυναίκες. Δεν ξέρουμε γιατί ακριβώς συμβαίνει αυτό», είπε χθες ο κ. Τσιόδρας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, στοιχεία από τις μικρότερες επιδημίες του πρώτου ιού SARS, αλλά και του MERS, που είναι «ξαδερφάκια» του SARS-CoV-2, δείχνουν ακριβώς το ίδιο. «Μπορεί να οφείλεται σε επιδημιολογικά χαρακτηριστικά που έχουν να κάνουν, και τα βλέπουμε συχνότερα σε άνδρες, όπως το κάπνισμα ή η κατάχρηση αλκοόλ που είναι πιο συχνά κατά τεκμήριο στους άνδρες», προσέθεσε επιχειρώντας να αιτιολογήσει τον συσχετισμό.
Αναφορικά με το κάπνισμα, ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας στο ΕΚΠΑ είχε και προ ημερών αναφέρει ότι, ενδεχομένως με κάποιο μηχανισμό αύξησης των υποδοχέων για το νέο ιό στον πνεύμονα, να προκαλεί βαρύτερη νόσο σε αυτούς που καπνίζουν. «Και κατά τεκμήριο, καπνίζουν περισσότερο οι άνδρες σε κάποιες χώρες, όπως η Κίνα», υπενθύμισε.
Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι κάποιο ρόλο έχουν και τα οιστρογόνα, δηλαδή οι ορμόνες του γυναικείου φύλου. «Πρόσφατα πειράματα, μικρά πειράματα, που είχαν να κάνουν με το SARS, είχαν δείξει ότι τα θηλυκά ποντίκια ήταν πιο ανθεκτικά στη λοίμωξη από αυτό τον ιό, όπως επίσης φαίνεται ότι οι γυναίκες έχουν γενικότερα ισχυρότερο αμυντικό σύστημα. Το Χ χρωμόσωμα, το χρωμόσωμα των γυναικών, έχει ένα μεγάλο αριθμό γονιδίων που σχετίζονται με την άμυνα του ανθρώπου, με την ανοσία του ανθρώπου και οι γυναίκες έχουν δύο Χ χρωμοσώματα. Θα δούμε αν θα επιβεβαιωθεί αυτό», είπε ο κ. Τσιόδρας.
Πράγματι σε πειράματα που έκανε ο Δρ. Stanley Perlman, στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα μελετώντας τις λοιμώξεις από κορωνοϊού σε ποντίκια διεφάνη η προστατευτική επίδραση των γυναικείων ορμονών.
Ο ερευνητής και οι συνεργάτες του, το 2016 και το 2017, στο πλαίσιο πειραμάτων επιμόλυναν θηλυκά και αρσενικά ποντίκια με τους κορωνοϊούς που προκαλούν το Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS) και το Αναπνευστικό Σύνδρομο της Μέσης Ανατολής (MERS). Ανεξαρτήτως ηλικίας, τα αρσενικά πειραματόζωα ήταν πιο επιρρεπή στη λοίμωξη από τα θηλυκά. Επίσης, τα ποσοστά θανάτων στα θηλυκά ποντίκια αυξήθηκαν όταν τους αφαίρεσαν τις ωοθήκες ή πήραν φάρμακα που κατέστειλαν τα οιστρογόνα.
Κατά τον Δρ. Perlman αυτό σημαίνει ότι τα οιστρογόνα έχουν κάποια προστατευτική επίδραση έναντι των κορωνοϊών και αυτό φαίνεται να ισχύει και στην περίπτωση του SARS-CoV-19.
Αλλά όπως τόνισε χθες ο κ. Τσιόδρας «παρόλα αυτά βέβαια, και οι γυναίκες πρέπει να προσέχουν. Δεν είναι άνοσες στον ιό. Και αυτές πρέπει να τηρούν τα μέτρα προστασίας και φυσικά, όπως είδατε και στους θανάτους σιγά-σιγά βλέπουμε και μερικές γυναίκες».
Το τσιγάρο κάνει τους άνδρες ευάλωτους στον κορωνοϊό
Πάντως, και στη γειτονική Ιταλία υπάρχει μεγαλύτερη αναλογία ανδρών που νοσούν και πεθαίνουν από τη νόσο COVID-19, έναντι των γυναικών, μεγαλύτερη απ’ ό,τι στην Κίνα. Και όπως παραδέχεται ο κ. Σωτήρης Τσιόδρας παρόμοιο είναι το πρότυπο προς το παρόν και στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τις ιταλικές υγειονομικές αρχές, από τις 21 Φεβρουαρίου έως τις 12 Μαρτίου είχαν καταγραφεί 13.882 περιπτώσεις του νέου κορωνοϊού και 803 θάνατοι εξαιτίας του. Το 58% των κρουσμάτων και το 72% των θανάτων αφορούσαν άνδρες. Επίσης, οι νοσηλευόμενοι άνδρες με νόσο COVID-19 την ίδια περίοδο είχαν 75% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν συγκριτικά με τις νοσηλευόμενες γυναίκες.
Στοιχεία από την Κίνα, όπου ξεκίνησε η επιδημία, και αφορούν στο διάστημα από τον Δεκέμβριο του 2019 που καταγράφηκαν τα πρώτα κρούσματα έως και τον Φεβρουάριο του 2020, επίσης δείχνουν ότι οι άνδρες αναλογούν στο 60% εκείνων που έχουν μολυνθεί και τελικά νοσούν. Από μια πιο λεπτομερή ανάλυση 44.600 περιπτώσεων από την ενδοχώρα της Κίνας, τεκμηριώνεται ότι οι άνδρες είναι πιο ευάλωτοι: έχουν 65% υψηλότερο κίνδυνο θανάτου συγκριτικά με τις γυναίκες. Το εντυπωσιακό είναι ότι και σε παιδιά, τα αγόρια είναι πιο ευάλωτα από τα κορίτσια. Μελέτη 171 εφήβων που νοσηλεύονταν με νόσο COVID-19 στο Νοσοκομείο της Ουχάν, εστίας της πανδημίας, έδειξε ότι το 61% ήταν αγόρια.
Αλλά και στη Νότια Κορέα, που πλέον η επιδημία έχει τεθεί υπό έλεγχο, οι άνδρες αποτελούν σχεδόν το 62% των κρουσμάτων, ενώ έχουν 89% να πεθάνουν εξαιτίας της νόσου συγκριτικά με τις γυναίκες.
Όπως ανέφερε και ο κ. Τσιόδρας, το κάπνισμα φαίνεται να παίζει ρόλο στην «προτίμηση» του κορωνοϊού στους άνδρες. Παγκοσμίως, οι άνδρες καπνιστές είναι περισσότεροι από τις γυναίκες. Στην Κίνα, που κατέχει από τα υψηλότερα ποσοστά καπνιστών παγκοσμίως, το 54% των ανδρών είχαν δηλώσει ενεργοί καπνιστές το 2010 και μόλις το 8,4%, πρώην καπνιστές. Αντιθέτως σε μελέτη του 2016 διαπιστώθηκε ότι μόλις το 3,4% των γυναικών ήταν καπνίστριες. Στη Νότια Κορέα, περίπου το 50% των ενηλίκων ανδρών είναι καπνιστές, εν αντιθέσει με το 4% των γυναικών. Στην Ιταλία, το 28% των ενηλίκων ανδρών καπνίζουν και το 20% των γυναικών. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας του 2018, ενεργοί καπνιστές είναι 2,3 εκατομμύρια άνδρες και 1,5 εκατομμύρια γυναίκες.
Παρόλα αυτά οι άνδρες φαίνεται στις παθήσεις των πνευμόνων να είναι πιο ανθεκτικοί. Οι γυναίκες διαχρονικά πεθαίνουν συχνότερα από την εποχική γρίπη εν αντιθέσει με τους άνδρες και είναι πιο πιθανόν να αναπτύξουν αυτοάνοσες παθήσεις των πνευμόνων, όπως η πνευμονική αρτηριακή υπέρταση. Κι ενώ οι άνδρες καπνίζουν περισσότερο, τελικά οι γυναίκες είναι πιο ευπαθείς στον καρκίνο του πνεύμονα και το εμφύσημα.
Το «δυνατό» ανοσοποιητικό των γυναικών
Ο Δρ. Kent E. Pinkerton από το Πανεπιστήμιο Davis της Καλιφόρνια, που μελετά τις διαφορές τω φύλων ως προς την υγεία των πνευμόνων υποστηρίζει ότι «η αντίδραση του ανθρώπου στη νόσο COVID-19 θα αποκαλύψει πολλές σημαντικές διαφορές που το ανοσοποιητικό σύστημα ανδρών και γυναικών παλεύει να αντιμετωπίσει τη λοίμωξη». Εικάζει ότι ο ορμονικές διαφορές παίζουν βασικό ρόλο στην ανοσο-απόκριση. Και αν οι επιστήμονες μπορούν να ανακαλύψουν γιατί συμβαίνει αυτό, ενδεχομένως να αναπτύξουν και καλύτερες στρατηγικές για την καταπολέμηση λοιμώξεων από τον SARS-CoV-2.
Οι ερευνητές θα αναλύσουν κλινικές περιπτώσεις COVID-19 για να αποδείξουν ότι η περιμετρική άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος – η πρώτη αντίδραση του οργανισμού σε κάθε λοίμωξη – ίσως αντιδρά πιο έντονα στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες στην περίπτωση του νέου κορωνοϊού, σύμφωνα με την Susan Kovats, Ανοσολόγο στο Ίδρυμα Ιατρικής Έρευνας της Οκλαχόμα, στις ΗΠΑ.
«Εάν αυτή η “έμφυτη” ανοσολογική απόκριση τείνει να είναι ισχυρότερη στις γυναίκες, τότε μπορεί είναι πιο τυχερές και σε περίπτωση λοίμωξης από τον νέο κορωνοϊό, να έχουν χαμηλότερο ιϊκό φορτίο», εξηγεί η Δρ. Kovats. Και αυτό ενδεχομένως να σημαίνει ότι δεν χρειάζεται στην μάχη για την καταπολέμηση της λοίμωξης να χρησιμοποιήσουν τον «βαρύ οπλισμό» του ανοσοποιητικού συστήματος, τα Τ και Β-κύτταρα.
Ως γνωστόν, πολλές φορές όταν το ανοσοποιητικό σύστημα εξαπολύει επίθεση κατά του εχθρού, υπάρχει και η πιθανότητα ακόμα μεγαλύτερης βλάβης. Η ίδια η λοίμωξη προκαλεί βλάβη στον ευαίσθητο πνευμονικό ιστό. Και το «έμφυτο» ανοσοποιητικό υπεραντιδρά, αυξάνοντας επικίνδυνα τα επίπεδα της εσωτερικής φλεγμονής που με τη σειρά της προκαλεί περισσότερη βλάβη στους πνεύμονες. Το αποτέλεσμα πολλές φορές είναι θανατηφόρο. Αλλά, αν στον γυναικείο οργανισμό η λοίμωξη αναχαιτίζεται σε πρώιμο στάδιο τότε ενδεχομένως να αποφεύγεται το μοιραίο, δηλαδή ο θάνατος.