Φοινιώ Σάββα
«Είσαι ανάπηρη», «δεν σε θέλουμε, φύε», «δεν είσαι κανονική», «δεν θα μπορέσεις ποτέ να είσαι σαν εμάς. Απορώ γιατί είσαι δαμέ», έλεγαν τα παιδιά στην συμμαθήτρια τους, που δεν μπορούσαν να καταλάβουν και να αποδεχθούν την διαφορετικότητα της. Να καταλάβουν πως όλοι ζούμε κάτω από τον ίδιο ουρανό, αλλά δεν έχουμε όλοι τον ίδιο ορίζοντα…
«Η διαφορετικότητα κάνει τον κόσμο όμορφο. Αν ήμασταν όλοι ίδιοι, ο κόσμος θα ήταν μονότονος και βαρετός», λέει σήμερα η Νίκη, που βρήκε τη δύναμη και συνεχίζει βλέποντας μπροστά, κάνοντας όνειρα για το μέλλον και αφήνοντας πίσω όσα την πλήγωσαν. Αυτά που την σημάδεψαν ως παιδί και την έκαναν να κλάψει. Λόγια σκληρά για ένα κοριτσάκι, μα λόγια που την έκαναν να δει την πραγματικότητα και να καταφέρει να αγαπήσει τον εαυτό της, χωρίς να ζηλεύει τίποτα και από κανένα.
Η 22χρονη Νίκη Παπαπέτρου, από μικρή βίωσε τον ρατσισμό και τον αποκλεισμό στο πετσί της. Άκουσε τα πιο σκληρά λόγια και ακόμη και σήμερα, έρχεται αντιμέτωπη με τα αδιάκριτα βλέμματα των περαστικών.
Ο Γολγοθάς της Νίκης ξεκίνησε πριν καν ανοίξει τα μάτια της, αφού γεννήθηκε με εγκεφαλική παράλυση, τύπου σπαστικής τετραπληγίας. Καθηλωμένη στο ηλεκτρονικό καροτσάκι, χρειάζεται τη βοήθεια συνοδού για να πορεύεται στην ζωή. Έγινε στόχος των κοροϊδευτικών σχολίων των συμμαθητών της, ενώ ο αποκλεισμός έγινε κομμάτι της καθημερινότητάς της. Μετά το σχολείο, κλεινόταν στο δωμάτιό της και έκλαιγε, ενώ ήταν το μόνο παιδί της τάξης που δεν λάμβανε πρόσκληση για κανένα πάρτι.
Από μόνη της αποφάσισε να ζητήσει από τους γονείς της, να την πάνε σε ψυχολόγο, ώστε να μπορέσει να αποδεχτεί και να αγαπήσει τον εαυτό της. Ο αγώνας της συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Οι συναντήσεις της με την ψυχολόγο και τα βιώματά της, την οδήγησε στην απόφαση να σπουδάσει ψυχολογία. Για να μπορεί να παρέχει βοήθεια σε όσους το έχουν ανάγκη.
Στρωμένος με «αγκάθια» ο δρόμος για το πτυχίο. Η μία δυσκολία διαδεχόταν την άλλη. Ωστόσο, δεν τα παράτησε. Έσφιξε τα δόντια και σήμερα στέλνει τα πιο ηχηρά μηνύματα.
«Νιώθω ότι μου έκλεψαν ένα κομμάτι της παιδικότητάς μου»
Η Αμερικανίδα ανθρωπολόγος, Margaret Mead είχε πει «τα παιδιά πρέπει να διδάσκονται πώς να σκέφτονται, όχι τι να σκέφτονται». Μια φράση που περιγράφει τα παιδικά χρόνια της Νίκης. Άκουσε τα χειρότερα σχόλια από τους συμμαθητές της, που δεν κατάφεραν να αποδεχτούν ότι είναι διαφορετική, αλλά συνάμα ίδια μαζί τους.
«Αντιμετώπισα bullying, κυρίως κατά τη διάρκεια των παιδικών μου χρόνων. Από το Δημοτικό μέχρι και το Γυμνάσιο. Ήταν κυρίως άσχημα σχόλια, ύβρεις, σχόλια αναφορικά με την αναπηρία μου που ήταν ασεβή. “Είσαι ανάπηρη”, “δεν σε θέλουμε, φύε”, “δεν είσαι κανονική”, “δεν θα μπορέσεις ποτέ να είσαι σαν εμάς. Απορώ γιατί είσαι δαμέ”.
Στην αρχή, επειδή ήμουν σε νεαρή ηλικία και με πείραζε ότι τα άλλα παιδιά προβαίναν σε τέτοιους χαρακτηρισμούς για μένα, πήγαινα σπίτι και ξέσπαγα σε κλάματα. Ο κοινωνικός αποκλεισμός με πείραζε σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό. Οι υπόλοιποι συμμαθητές μου, μπορεί να έκαναν πάρτι, γενέθλια κλπ., και να ήμουν το μόνο παιδί που δεν ήταν καλεσμένο, με αποτέλεσμα να είμαι συνέχεια στο δωμάτιο μου κλεισμένη, μη θέλοντας να βγω από το σπίτι.
Μετέπειτα, βρήκα τη δύναμη και αντιμετώπισα αυτό τον κοινωνικό αποκλεισμό, το bullying και τον ρατσισμό. Τους απαντούσα “δεν με πειράζει, θα ωριμάσετε στο τέλος, θα καταλάβετε ότι η διαφορετικότητα δεν είναι κάτι το οποίο πρέπει να μην αποδεχόμαστε, αντίθετα πρέπει να το αγκαλιάζουμε”.
Νιώθω ότι μου έκλεψαν ένα κομμάτι της παιδικότητάς μου, όσον αφορά στις εξόδους με φίλους, στα γέλια, στα παιδικά πάρτι, στις εκδρομές, στα διαλείμματα. Ήμουν αποκλεισμένη. Ακόμα και όταν με καλούσαν, το έκαναν για να έχουν κάτι να ασχολούνται. Κατά την άποψη μου, ως ψυχολόγος πλέον και βλέποντας πίσω και αξιολογώντας τη συμπεριφορά τους, δεν κρατώ κακία ή κάτι. Νομίζω ότι τα παιδιά, τα χρόνια του Δημοτικού και γενικά κατά τη νεαρή παιδική ηλικία, είναι πολύ κακά, κυρίως από άγνοια και μη αποδοχής του διαφορετικού».
Η στήριξη της οικογένειάς, το Α και το Ω
«Η στήριξη της οικογένειας μου και η ανιδιοτελής αγάπη που μου δείχνουν, είναι το Α και το Ω. Είναι το πιο σημαντικό στοιχείο, το πιο σημαντικό στήριγμα, που με βοήθησε να ξεπεράσω τις οποιεσδήποτε δυσκολίες βιώνω. Χωρίς την αγάπη και τη στήριξη τους, δεν θα ήμουν εδώ σήμερα και δεν θα κατάφερνα. Τους χρωστώ πολλά. Χωρίς εκείνους δεν θα είχα τις αξίες που έχω σήμερα και τις υποστηρίζω. Τους ευχαριστώ πάρα πολύ για τη στήριξη και ανιδιοτελή αγάπη που μου δείχνουν για 22 χρόνια».
Η βοήθεια του ψυχολόγου και η αποδοχή του διαφορετικού
«Λόγω του bullying που είχα βιώσει και λόγω των δύσκολων στιγμών που ήρθαν στη ζωή μου, με δική μου πρωτοβουλία και παρότρυνση, ζήτησα από τους γονείς μου να επισκέπτομαι ψυχολόγο. Μέσα από τις συζητήσεις μας, με ενέπνευσε να ακολουθήσω και εγώ αυτό το επάγγελμα, καθώς θα μπορώ και εγώ να βοηθώ τους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη. Ήταν ένα πολύ μεγάλο στήριγμα για εμένα και ήταν μια ευκαιρία να δω τον εαυτό μου, να τον καταλάβω, να τον κατανοήσω και να τον αποδεχτώ.
Συνεχίζω ακόμη τις συναντήσεις μου με τον ψυχολόγο, επειδή η αποδοχή είναι κάτι που δεν σταματά. Ακόμη και σήμερα, υπάρχουν στιγμές που είναι δύσκολες. Μέσα από την βοήθεια της ειδικού στις συναντήσεις μας, αντλώ μια αυτοπεποίθηση, ώστε να μπορέσω να αποδεχτώ πλήρως τον εαυτό μου και να τον αγαπήσω».
-Αν σε ρωτήσω σήμερα, αγαπάς πλήρως τον εαυτό σου, τι θα έλεγες;
«Είμαι 22 ετών, νομίζω ότι σε κάποιο βαθμό κατάφερα να αγαπήσω τον εαυτό μου και να τον αποδεχτώ. Απλά είναι μια διαδικασία που χρειάζεται χρόνο και προσπάθεια. Δεν είναι εύκολη. Πριν πάω στον ψυχολόγο, ένιωθα ότι δεν αγαπούσα τον εαυτό μου, λόγω του bullying».
-Υπάρχουν άτομα που δεν αγαπούν τον εαυτό τους, επειδή πέρασαν δύσκολα παιδικά χρόνια..
«Τέτοια βιώματα σίγουρα επηρεάζουν και την αντίληψη για τον εαυτό μας. Το μόνο που μπορώ να πω, με σιγουριά, είναι πως αυτά τα βιώματα μας επηρεάζουν και καθιστούν πολλές φορές δύσκολο να αποδεχτούμε και να αγαπήσουμε τον εαυτό μας. Σαφώς και πιστεύω ακράδαντα ότι υπάρχουν άτομα που ακόμη παλεύουν να αποδεχτούν και να αγαπήσουν τον εαυτό τους, επειδή είναι μια διαδικασία χρονοβόρα και βασίζεται στην κατανόηση, στην εξέλιξη».
-Ένα τραγούδι λέει «ό,τι δε σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό…»
Ακριβώς… Συμφωνώ απόλυτα…
-Τι αγαπάς περισσότερο στον εαυτό σου;
«Τα τρία χαρακτηριστικά του εαυτού μου που αγαπώ περισσότερο είναι:
α. Είμαι άκρως κοινωνική, δηλαδή είμαι ένας άνθρωπος εξωστρεφής, έξω καρδιά, που θα προσφέρω σε όσους το έχουν ανάγκη.
β. Είμαι άτομο που θα μιλήσει για τον εαυτό του και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, προκειμένου να βοηθήσει άλλα άτομα.
γ. Είμαι πάρα πολύ αληθινή. Νομίζω πως η αληθοφάνεια αποτελεί ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό των ανθρώπων επειδή στις μέρες μας, υπάρχουν άτομα που δεν την θέλουν.
Το bullying που βίωσα, μπορεί να με πλήγωσε, αλλά ταυτόχρονα μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω τον εαυτό μου, να γίνω πιο δυναμική και να μπορώ να σταθώ στα πόδια μου».
«Αν δω κάποιο να με κοιτάζει επίμονα θα απαντήσω»
Ακόμη και σήμερα, η Νίκη γίνεται αποδέκτης αδιάκριτων βλεμμάτων, αλλά συνήθως δεν απαντά.
«Είμαστε σε πολύ καλό δρόμο ως κοινωνία να αλλάξουμε, αλλά θέλουμε ακόμη δουλειά, θέληση και προσπάθεια. Ακόμη και σήμερα αντιμετωπίζω αδιάκριτα βλέμματα, σε πολύ μικρότερο βαθμό βέβαια.
Συνήθως δεν απαντώ, εκτός αν μου απευθύνουν το λόγο ή κάνουν κάποιο σχόλιο φωναχτά και το ακούω. Αν κάποιος φτάσει στο σημείο που με κοιτάζει επίμονα ή δεν σταματά θα τον ρωτήσω τι κοιτάζει».
Η πορεία προς το Πανεπιστήμιο και οι στιγμές που ήθελε να τα παρατήσει
Η Νίκη δεν άφησε όσα βίωσε στη ζωή της να την πάρουν από κάτω. Δεν σταμάτησε να αγωνίζεται. Παρά τις στιγμές που ένιωθε ότι δεν θα τα καταφέρει, εντούτοις τα κατάφερε. Από τον Ιούνιο του 2020 είναι απόφοιτος πτυχιούχος του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.
«Όλο αυτό το bullying και γενικά όλες οι αρνητικές εμπειρίες που έχω βιώσει κατά τη διάρκεια της ζωής μου, με έκαναν πιο δυνατή, με έκαναν να πιστέψω στον εαυτό μου και να γίνω μια προσωπικότητα αυτόνομη και αυτάρκης και να μην με επηρεάζουν τα αρνητικά σχόλια και οι αποτυχίες που συναντώ στη ζωή μου.
Φυσικά, υπήρχαν φάσεις και περιπτώσεις που πίστευα ότι δεν θα τα καταφέρω, πίστευα ότι δεν είχα αυτοαποτελεσματικότητα, αλλά σιγά-σιγά, οι εμπειρίες που είχα βιώσει διαμορφώσαν τον χαρακτήρα μου με τέτοιο τρόπο, ώστε να έχω ένα δυναμισμό και μια αυτοπεποίθηση για να πετύχω όποιο στόχο έχω στο μυαλό μου.
Είμαι περήφανη για όσα μπορώ να καταφέρω, για όσα κατάφερα και τα όσα θα καταφέρω ακόμα, επειδή βίωσα πολύ δύσκολο δρόμο, από την παιδική ηλικία, ακόμη και στην εφηβεία, αλλά βρίσκω πάντα τη δύναμη. Μέσα από την οικογένεια μου και τους φίλους μου, μέσα από αυτούς που με στηρίζουν και βρίσκονται στο πλευρό μου, προχωρώ πάντα με το κεφάλι ψηλά και συνεχίζω παρ’ όλες τις δυσκολίες που μπορούν να μου τύχουν στη ζωή μου.
Το όνειρο μου, ακαδημαϊκά τουλάχιστον είναι να φτάσω όσο πιο ψηλά μπορώ. Δηλαδή να κάνω το μεταπτυχιακό μου, μετά ενδεχομένως να προχωρήσω σε μεταπτυχιακό. Προσωπικά το όνειρό μου είναι να κάνω οικογένεια».
«Μια ομάδα που με αγκάλιασε και με έκανε να νιώθω ότι ανήκω κάπου»
Μαζί με μία ομάδα άλλων φοιτητών με αναπηρία, αποφάσισαν να φτιάξουν τον Όμιλο Φοιτητών Με Αναπηρίες Και Φίλων ΦμεΑ του Πανεπιστημίου Κύπρου.
«Η αρχική ιδέα δεν ήρθε από μένα, ήρθε από ένα συμφοιτητή μου, που μαζί με άλλο φίλο του, προσπάθησαν να προσελκύσουν άτομα, για να δημιουργηθεί αυτός ο όμιλος. Έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού της πανεπιστημιακής κοινότητας για τα άτομα με αναπηρίες και για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και την προάσπιση των δικαιωμάτων αυτών των ατόμων. Όλα αυτά μέσα από διάφορες δραστηριότητες, όπως διαλέξεις, συνομιλίες με ειδικούς, βιωματικά εργαστήρια, εκδρομές για να προωθήσουμε την ευαισθητοποίηση στο κοινό και να διεκδικήσουμε τα δικαιώματα μας ως άτομα με αναπηρίες. Είναι νεοσύστατος ο όμιλος αυτός και το Σεπτέμβριο θα είναι οι εκλογές μας, ώστε να ξεκινήσουμε να είμαστε ενεργοί.
Στην αρχή ήταν μια ομάδα για εμένα, η οποία με ενέταξε, με αγκάλιασε, με έκανε να νιώθω ότι ανήκω κάπου και μπορώ να αφήσω το λιθαράκι μου, ώστε το κοινό να ευαισθητοποιηθεί για τα θέματα που αφορούν τα άτομα με αναπηρίες και να μειωθεί το στίγμα, ο ρατσισμός και γενικά οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν αυτά τα άτομα».
«Αν ήμασταν όλοι ίδιοι, ο κόσμος θα ήταν μονότονος και βαρετός»
«Ένα μήνυμα προς τους bullies: Να προσπαθήσουν να έχουν εν συναίσθηση, δηλαδή να μπορούν να μπαίνουν στη θέση του άλλου, ώστε να μπορούν να νιώθουν ότι είναι πιθανό να νιώθει ένα παιδί ή ένας έφηβος που βιώνει bullying και να αποδεχτούν τη διαφορετικότητα, επειδή αυτό κάνει τον κόσμο όμορφο. Αν ήμασταν όλοι ίδιοι, ο κόσμος θα ήταν μονότονος και βαρετός».