Στην εποχή της κοινωνικής απόστασης, τα κατοικίδια ζώα μπορεί να είναι τα μόνα ζωντανά πλάσματα, τα οποία πολλοί άνθρωποι μπορούν να αγγίξουν και να αντλήσουν ανακούφιση
Τα lockdown, οι απώλειες θέσεων εργασίας και η κοινωνική απομόνωση των ανθρώπων ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του 2020, καθώς ο Covid-19 εξαπλώθηκε σε όλο τον πλανήτη με ολέθρια αποτελέσματα.
Μια από τις απώλειες στην καθημερινότητα ήταν η αίσθηση αφής, η ανάγκη του ανθρώπου για άγγιγμα. Το άγγιγμα είναι συνήθως μια αίσθηση που παραβλέπεται, αλλά μελέτες έχουν δείξει ότι η στέρηση αφής δρα αρνητικά σε σημαντικό βαθμό για πολλούς ανθρώπους. Για άτομα που ζουν σε συνθήκες μειωμένης κοινωνικής επαφής, η στέρηση αφής μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής. Ενώ η επικοινωνία μέσω διαδικτύου με βίντεοκλησεις και άλλους τρόπους, έχει βοηθήσει σε κάποιο βαθμό, η απουσία επαφής μεταξύ ανθρώπων έχει αφήσει μεγάλα κενά με πολλούς να λαχταρούν ένα χτύπημα στην πλάτη, μια χειραψία ή μια αγκαλιά. Τώρα, μια νέα μελέτη δείχνει πώς οι σκύλοι, οι γάτες και άλλα κατοικίδια, έχουν διαδραματίσει σωτήριο ρόλο κατά τους δύσκολους μήνες της πανδημίας, μέσω μιας συνεχούς φυσικής παρουσίας.
Η θεραπευτική χρήση κατοικίδιων ζώων στην ψυχική υγεία δεν είναι καινούργια. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι η θεραπεία μέσω επαφής με ζώα μειώνει τον πόνο και το άγχος μεταξύ ασθενών με καρκίνο, καρδιακές παθήσεις και PTSD. Παρατηρώντας ένα ενυδρείο ή χαϊδεύοντας μια γάτα ή έναν σκύλο οι επιδράσεις είναι σχεδόν πάντα θετικές. Τα ζώα στο σπίτι απομακρύνουν καταθλιπτικά και μοναχικά συναισθήματα, μας κρατούν αφοσιωμένους και νιώθουμε πως έχουμε κάποιον για τον οποίο νοιαζόμαστε. Η απτική διέγερση από το χάιδεμα ενός ζώου απελευθερώνει ενδορφίνες και μειώνει το άγχος. Σύμφωνα με μια μελέτη σε δείγμα τεσσάρων εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως, η ιδιοκτησία σκύλου ήταν εξίσου αποτελεσματική με τη φαρμακευτική αγωγή, μειώνοντας τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου κατά 24%. Μια άλλη μελέτη σε δείγμα 336.000 ανδρών και γυναικών διαπίστωσε ότι οι ιδιοκτήτες σκύλων είχαν καλύτερη υγεία μετά από σοβαρή καρδιακή προσβολή, σε σύγκριση με τους μη ιδιοκτήτες.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Αυστραλίας στο Journal of Behavioral Economics for Policy, επισημαίνει το ρόλο που έπαιξαν τα κατοικίδια ζώα το 2020 και εξηγεί την σημασία ύπαρξής τους σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο. Η ερευνητική ομάδα μελέτησε όσα δήλωσαν άτομα με κατοικίδια και διαπίστωσε ότι η επαφή μεταξύ ιδιοκτητών και των ζώων τους, μπορεί να βοήθησε στην διατήρηση της υγείας και της ευημερίας όταν η ανθρώπινη επαφή ήταν περιορισμένη λόγω της πανδημίας.
Πάνω από το 90% των ερωτηθέντων είπε ότι αγγίζοντας τα κατοικίδια ζώα τους, χαλάρωσε και αισθάνθηκε ανακούφιση και πως ακόμη και τα κατοικίδια φαινόταν να είχαν ανάγκη την επαφή αυτή. Αναφέρθηκαν επίσης παραδείγματα σκύλων και γατών που πλησίαζαν τους ιδιοκτήτες τους όταν ήταν στενοχωρημένοι. Πολλοί άνθρωποι ανέφεραν την έμφυτη ικανότητα των κατοικίδιων ζώων να αναγνωρίζουν συμπτώματα στεναχώριας στους ιδιοκτήτες τους. Οι ερωτηθέντες δεν είχαν μόνο σκυλιά και γάτες, αλλά και πουλιά, πρόβατα ή άλογα, ακόμη και ερπετά.
Σύμφωνα με την Δρ Janet Young, επικεφαλής της έρευνας, η φυσική επαφή είναι μια αίσθηση που θεωρείτο δεδομένη μέχρι την επέλαση του Covid-19. «Σε ένα χρόνο που η ανθρώπινη επαφή ήταν τόσο περιορισμένη και που οι άνθρωποι στερήθηκαν την αφή, οι επιπτώσεις στην υγεία και στην ποιότητα ζωής μας ήταν τεράστιες», δήλωσε. «Για να γεμίσει το κενό της μοναξιάς και να υπάρξει ένα προστατευτικό ενάντια στο άγχος, έχει σημειωθεί παγκόσμια αύξηση στην υιοθεσία σκύλων από καταφύγια ζώων κατά τη διάρκεια του lockdown ενώ έχουν επίσης αυξηθεί τα αιτήματα για ένα κουτάβι από εκτροφείς».
Εκτιμάται ότι πάνω από το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού μοιράζεται τη ζωή του με ένα ή περισσότερα κατοικίδια. Τα οφέλη για την υγεία έχουν αναφερθεί ευρέως, αλλά υπάρχουν λίγα δεδομένα σχετικά με τα συγκεκριμένα οφέλη που τα κατοικίδια ζώα προκαλούν στον άνθρωπο όσον αφορά την αφή. «Τα κατοικίδια φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντικά όταν οι άνθρωποι είναι κοινωνικά απομονωμένοι ή αποκλεισμένοι, παρέχοντας άνεση, συντροφικότητα και αίσθηση αυτοεκτίμησης», εξήγησε η Δρ Young. «Η αφή είναι μια αόριστη αίσθηση, αλλά τα υπάρχοντα στοιχεία δείχνουν ότι είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και την υγεία, καθώς και για τη μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες στο σώμα. Πιστεύεται επίσης ότι η αφή μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους ηλικιωμένους».
Στην εποχή της κοινωνικής απόστασης, τα κατοικίδια ζώα μπορεί να είναι τα μόνα ζωντανά πλάσματα, τα οποία πολλοί άνθρωποι μπορούν να αγγίξουν και να αντλήσουν ανακούφιση. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η παρουσία των κατοικίδιων ζώων μετριάζει το ψυχικό και σωματικό στρες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι.
Η πανδημία ήταν αφορμή και για άλλες μελέτες που ερεύνησαν την σημασία του δεσμού και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ ανθρώπων και ζώων κατά τη διάρκεια των περιορισμών. Από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο του 2020 πραγματοποιήθηκε μια διαδικτυακή έρευνα σε κατοίκους του Ηνωμένου Βασιλείου άνω των 18 ετών με στόχο να ερευνηθούν αποτελέσματα που σχετίζονται με την ψυχική υγεία, την ευημερία και τη μοναξιά και τις αλληλεπιδράσεις ανθρώπου-ζώου.
Από 5.926 συμμετέχοντες, οι 5.323 (89.8%) είχαν τουλάχιστον ένα ζώο συντροφιάς και οι περισσότεροι θεώρησαν ότι τα ζώα τους αποτελούν πηγή σημαντικής υποστήριξης, αλλά την ίδια ώρα αναφέρθηκαν ανησυχίες σχετικά με διάφορες πρακτικές πτυχές της παροχής φροντίδας κατά τη διάρκεια του lockdown. Η ισχύς του δεσμού δεν διέφερε σημαντικά μεταξύ των ειδών και η ιδιοκτησία των ζώων φάνηκε να μετριάζει ορισμένες από τις επιζήμιες ψυχολογικές επιπτώσεις.
Η μελέτη – από το Πανεπιστήμιο της Υόρκης και το Πανεπιστήμιο του Λίνκολν – διαπίστωσε ότι η κατοχή κατοικίδιου ζώου συνδέεται με τη διατήρηση καλύτερης ψυχικής υγείας και τη μείωση της μοναξιάς. Περισσότερο από το 90% των ερωτηθέντων είπε ότι το κατοικίδιο ζώο που είχαν τους βοήθησε να αντιμετωπίσουν συναισθηματικά τον περιορισμό στο σπίτι και το 96% είπε ότι το κατοικίδιο ζώο τους βοήθησε να μείνουν σε φόρμα και να είναι δραστήριοι.
Η επικεφαλής της έρευνας, Δρ Elena Ratschen από το Τμήμα Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου της Υόρκης δήλωσε: «Τα ευρήματα από αυτήν τη μελέτη κατέδειξαν επίσης πιθανές σχέσεις μεταξύ της ψυχικής υγείας των ανθρώπων και των συναισθηματικών δεσμών που σχηματίζουν με τα κατοικίδια ζώα τους. Ανακαλύψαμε επίσης ότι σε αυτή τη μελέτη, η ισχύς του συναισθηματικού δεσμού με τα κατοικίδια ζώα δεν διέφερε ανάλογα με τα είδη των ζώων, πράγμα που σημαίνει ότι οι άνθρωποι στο δείγμα μας αισθάνθηκαν κατά μέσο όρο τόσο συναισθηματικά κοντά με το ζώο τους είτε αυτό ήταν ένα ινδικό χοιρίδιο, είτε ένας σκύλος.
Ο συν-συγγραφέας, καθηγητής Daniel Mills του Πανεπιστημίου του Λίνκολν είπε: «Αυτή η μελέτη είναι ιδιαίτερα σημαντική αυτή τη στιγμή, καθώς δείχνει πώς το να έχεις ένα ζώο συντροφιάς στο σπίτι σου μπορεί να σε προστατεύσει από το ψυχολογικό στρες. Όμως, η Δρ Ratschen πρόσθεσε: «Ενώ η μελέτη μας έδειξε ότι η κατοχή ενός κατοικίδιου ζώου μπορεί να μετριάσει ορισμένες από τις επιζήμιες ψυχολογικές επιπτώσεις του Covid-19, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι αυτό το εύρημα είναι απίθανο να έχει κλινική σημασία και δεν δικαιολογεί να προτείνουμε πως οι άνθρωποι πρέπει να αποκτήσουν κατοικίδια ζώα για να προστατεύσουν την ψυχική τους υγεία κατά τη διάρκεια της πανδημίας».
Η μελέτη έδειξε επίσης ότι η πιο δημοφιλής αλληλεπίδραση με ζώα που δεν ήταν κατοικίδια ζώα ήταν η παρατήρηση πουλιών. Σχεδόν το 55% των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι παρακολουθούν και ταΐζουν πουλιά στον κήπο τους.
Με πληροφορίες από Forbes/ Νature.com/ LiveScience